ياقوتی داستان نويس، شاعر و منتقد ادبي متولد پنجم اسفند 1327 در روستای کیونان کرمانشاه است. او آموزگار روستا و از دنباله روهای صمد بهرنگی است. وی در زمینه داستان کوتاه و داستان بلند فارسی متون درخشانی خلق کرده است و یکی از چهره‌های شاخص و مطرح در میان نویسندگان نسل دهه 40 و 50 ایران می‌باشد. تحصیلات ابتدائی در مدرسه داریوش در کرمانشاه و دوران دبیرستان در مدرسه کزازی گذشت. وی پس از دريافت دیپلم ادبی به سپاهی دانش وارد شد. در مهر 1350 به استخدام رسمی وزارت آموزش و پرورش در آمد. پنج سال آموزگار روستا بود. بقیه دورران خدمت را در کرمانشاه در مدرسه حسین علی گویا سپری كرد. نگاه خلقی در داستان های او همچنان در لایه‌های افکارش خود نمایی می‌کند.

ياقوتی با تجربه چهل ساله نويسنده پركاری است اما آثار نوآورانه اش اندك است.اثر ديگر ياقوتي گردآوري "افسانه هاي ده نشينان كرد" و "با بچه هاي ده خودمان (1354) است. نوشته ها ياقوتی درباره معلمان روستاها و روابط شان با دانش آموزان، يادهای فقرنگارانه از دوران كودكي و نابودي مردم فرودست زير چرخ هاي اجتماع است. در رمان "چراغي بر فراز ماديان كوه" (1355) يك روستايی ياغی در راه مبارزه با ارباب ها جان مي بازد. 2 "بنياد‌های داستان‌نويسي" همان‌طور كه از نامش پيداست، درباره‌ تئوری رمان نوشته شده است. كتاب "عبور از پرچين" نيز شامل مجموعه‌ای از مقالات در حوزه‌ نقد ادبی است و نقد رمان‌هايی چون مادام بواری، شوهر آهوخانم و مقاله‌ای درباره‌ مهدی اخوان ثالث در اين كتاب آمده است. ياقوتی داستان"زير تيغ" را كه داستانی اجتماعی است، 20 سال پيش نوشته ‌است.

از جمله آثار اوست: مجموعه داستان "زخم" (۱۳۵۰) شامل "آقاي نويسنده"، "بدبده"، "موستان - گرگ - قله"، "زخم"، "كاخان"، "قضيه شيشه های مربا"، "سال كورپه"، "زنبور دانا مطرود درخت و گل و باد"، "زير پل پاي درخت"، "پادو" و "پرتره ي او" است، مجموعه داستان "گل خاص" (۱۳۵۰- ترجمه به زبان کردی) شامل "گوشواره"، "گل خاص"، "كوچه" و "بغض"، مجموعه داستان "كودكي من" (1354) با داستان هاي كوتاه "نان كره"، "يك نان خور ديگر"، "كوچ"، "كتاب" و "دستكش"، مجموعه داستان "کودکی من" (۱۳۵۱)، مجموعه داستان "داستان‌های آهو دره"، مجموعه داستان "با بچه‌های ده خودمان"، مجموعه داستان" سال کورپه"، داستان بلند "پاجوش"، داستان بلند "زیرآفتاب"، داستان بلند "چراغی بر فراز مادیان کوه" (ترجمه به زبان کردی)، رُمان "دهقانان"، "افسانه‌هائی از ده نشینان کُرد" ( پژوهش، گردآوری فرهنگ توده)، "یادداشت‌های یک آموزگار"، نقد ادبی "نگاهی به آثار درویشیان"، نقد ادبی "گامی به پیش"، مجموعه داستان "توشای پرنده غریب زاگُرس" (۱۳۷۴)،  داستان بلند "افسانه سیرنگ" (۱۳۸۲)، داستان بلند "زير تيغ"، "بنياد‌هاي داستان‌نويسي" و "عبور از پرچين".

رمان "دهقانان" پس از 30 سال برای بار سوم تجدید چاپ شد. این رمان در 158 صفحه به بررسی تاثیرات منفی طرح اصلاحات ارضی 1342 بر زندگی روستاییان و دهقانان کرمانشاه می پردازد. اين رمان را می توان، رمانی اقلیمی و بومی قلمداد کرد، که هنگام چاپ اولش در اواخر دهه 50، به عنوان یک اتفاق ادبی با استقبال مخاطبان و منتقدان ادبی مواجه شد. همچنين نزديك به 10 كتاب ديگر نيز از طرف ياقوتي برای كسب مجوز به انتشارات مختلف ارائه شده‌اند.  دو مجموعه‌ داستان جديد از او به نام‌هاي "ستيز" و "پروانه بر خاك" نوشته شده ‌است. مجموعه داستان "داستان های آهو دره" برنده بهترين كتاب سال توسط شورای كتاب كودك بوده است.  گفتنی است گزیده ای از بهترین داستان های کوتاه جهان تحت عنوان "یاقوت ها و الماس ها" به انتخاب ياقوتی برای چاپ به ناشر سپرده شده است.

ياقوتی به سفارش مسعود كيميايي نوشته است. كيميايي خواسته است اين داستان را به فيلم تبديل كند؛ رماني كه ياقوتي نوشته است "گرداب" نام دارد و در 170 صفحه تنظيم شده است. عناصر اصلی اين رمان را كيميايی تعيين كرده است، عناصري چون زمين، اسب، زن و خشونت كه مفاهيم مورد علاقه  كيميايي است. ياقوتي همچنين رمان "كولاك" را در سال 68 نوشت و چندي نبار آن را بازنگری كرد؛ اما تاكنون موفق به دريافت مجوز نشده است. مجموعه  داستان "پشت جبهه" ياقوتي به جنگ می‌پردازد. او پيشتر هم كتابي را به نام "خط مرزی" درباره  جنگ نوشته است. مجموعه  داستان "داستانهای پراكنده" نيز داستانهايی متنوع و با موضوعات گوناگون را شامل می‌شود. او ديوان حافظ را نيز با ديدی انتقادی ويرايش جديد كرده است. از كارهای جديد او برگردان دو داستان از شاهنامه  كردی به نام های "برزونامه" و "زردهنگ" است. همچنين برای كودكان داستان "پری چهل گيس" نوشته است.

منابع برای مطالعه بيشتر:

1. منصور ياقوتی، خرد نامه، ويژه نامه سيزدهم روزنامه همشهری (آذر 1389) ص 108.
2. حسن عابدينی، فرهنگ داستان نويسان ايران، تهران: نشر دبيران، 1369. ص 170
3. منصور ياقوتی، زخم، تهران: شبگير، 1352.
4. منصور ياقوتی، گل خاص، تهران: شباهنگ، 1360.
5. منصور ياقوتی، پاجوش، تهران: نشر آينده، 1356.
6. منصور ياقوتی، كودكي من، تهران: نشر آوا، 1354.
7. منصور ياقوتی، مردان فردا، تهران: نشر شبگير، 1356.
8. رمان زیرتیغ نوشته منصور یاقوتی منتشر خواهد شد، ایسنا (20 آذر1390).
9. منصور ياقوتی، توشای پرنده غریب زاگرس، نشر آروین، ۱۳۷۴. 
10.  منصور ياقوتی، افسانه سیرنگ، نشر ترجمان اندیشه، ۱۳۸۲.
11.  منصور ياقوتی، دهقانان، انتشارات شباهنگ، 1389